Ngoài các thông số thường gặp như áp suất, nhiệt độ, hơi nước còn có một số thông số đặc thù khác. Trong phần này, ta sẽ xem xét hai trong số các thông số đó là ẩn nhiệt hóa hơi và độ khô.
Ẩn nhiệt hóa hơi
Ẩn nhiệt hóa hơi, được ký hiệu là `r`, là lượng nhiệt cần thiết để chuyển 1 kg nước sôi (điểm b) thành hơi bão hòa khô (điểm d) ở cùng một áp suất (cũng như cùng một nhiệt độ) (Hình 3).
Hình 3 Ẩn nhiệt hóa hơi
Vậy :
`r=q_(bd)=int_b^d Tds `
Ta quy ước rằng các thông số của nước sôi (điểm b) được thêm dấu ' (như `v', h'`), của hơi bão hòa khô được thêm dấu " (như `v'', h''`). Do đó:
`r=T(s''-s') `(1)
Mặt khác, nếu áp dụng phương trình định luật 1 cho quá trình bd và lưu ý rằng đây là quá trình đẳng áp, ta có:
`dq = dh - v dp = dh`
`r=q_(bd)=h_d-h_b=h''-h'`(2)
Độ khô
Để phân biệt những trạng thái khác nhau trong vùng hơi bão hòa ẩm, người ta sử dụng thêm một thông số nữa là độ khô `x`. Thông số này được định nghĩa là:
`x=("Lượng hơi bão hòa khô")/("Lượng hơi bão hòa ẩm")=M_d/M` | (3) |
Như vậy `x` có giá trị trong khoảng 0 đến 1. `x = 0` tương ứng với nước sôi (điểm b), `x = 1` tương ứng với hơi bão hòa khô (điểm d).
Khi ấy, một thông số nào đó, thí dụ như `h`, của hơi bão hòa ẩm có độ khô `x` được xác định như sau:
- Xét 1 kg hơi bão hòa ẩm có độ khô là `x`. Trong 1 kg này, lượng hơi bão hòa khô (trạng thái d) là `x` kg, và lượng nước sôi (trạng thái b) là `(1 - x)` kg.
- Entanpy của `x` kg hơi bão hòa khô là `xh''`.
- Entanpy của `(1 - x)` kg nước sôi là `(1 - x)h'`.
Vậy :
`h=xh''+(1-x)h'`(4)
Lý luận tương tự cho v, u và s, ta có:
`v=xv''+(1-x)v'`(5)
`u=xu''+(1-x)u'`(6)
`s=xs''+(1-x)s'`(7)
Trong đa số trường hợp, ta có `v' ≪ v''` khi ấy `(1 - x)v' ≪ xv''` nên công thức (5) có thể viết lại là:
`v=xv''`(8)
Ta cũng có thể khai triển công thức (4) và sắp xếp lại như sau:
`h=xh''+h'-xh'=h'+x(h'' - h')`
Để ý thêm rằng `h''-h'=r` thì:
`h=h'+xr`(9)